„Stara Fara” w Świeciu

Kościół parafialny, zwany dzisiaj „Starą Farą”, rozpoczęto budować w roku 1370. Wzniesiono wówczas prezbiterium z zakrystią oraz podbudowę wieży zachodniej. W budowie nastąpiła przerwa spowodowana działaniami wojennymi: polsko – krzyżackimi w latach 1409 – 1435 oraz wojny trzynastoletniej w latach 1454 – 1466. Pierwotnie zakładano budowę wielkiego kościoła trzynawowego z ogromnym prezbiterium i wysoką wieżą (niektórzy historycy twierdzą, że miał on być większy od Kościoła Mariackiego w Gdańsku).  Budowę wznowiono w 1470 roku, lecz powodzie, pożary i wojny uniemożliwiły budowę kościoła w tak wielkim zakresie. Pobudowano więc nawę główną, a nawy boczne zwężono do dwóch metrów. Nawy zbudowano w stylu renesansowym. Konsekracja nastąpiła w 1480 roku, chociaż jeszcze w XVII wieku wykonywano niektóre prace, jak np. dokończono budowę korpusu, wieży oraz krucht południowej przy prezbiterium. Stało się to przy dużym zaangażowaniu starosty powiatowego i wojewody pomorskiego Jerzego I Konopackiego. Konsekracja całego kościoła, według kronik kościelnych, nastąpiła w 1521 roku, a patronem został św. Stanisław – biskup.  Po zniszczeniach z okresu wojen szwedzkich kościół odnowiono. Zbudowano wówczas szczyty wieży, sklepienie naw bocznych i strop drewniany prezbiterium. Długość kościoła wynosi 42,3 m, a szerokość 17 m.

Najcenniejszą częścią budowli jest gotyckie prezbiterium z ładnym schodkowym szczytem nad absydą. Dopatruje się tu wpływów z kręgu artystycznego Henryka z Braniewa. Czworoboczna wieża od frontu ma szczyt renesansowy, pochodzący z restauracji z XVII wieku po pierwszej wojnie szwedzkiej, kiedy nawy boczne otrzymały sklepienie, a nawa główna i prezbiterium malowany sufit. Wystrój kościoła został w większości zniszczony w 1945 roku w czasie odbijania Świecia z rąk niemieckich. Od tamtych chwil rozpoczął się czas rozkradania zabytków i dewastacji świątyni. Ruiny kościoła posłużyły do nagrania 16 odcinka znanego serialu „Czterej pancerni i pies”. Z tego okresu zachowały się jedynie w posadzce prezbiterium nagrobki najwybitniejszych przedstawicieli rodziny Konopackich: starosty świeckiego i wojewody pomorskiego Jerzego I (zm. 1543 r.), jego syna, również Jerzego (II) starosty świeckiego (zm. 1566 r.) i wnuka Macieja (zm. 1613 r.) wojewody chełmińskiego, a od 1611 r. biskupa chełmińskiego (pochowanego w Chełmży). W czasie odbudowy kościoła (1983-1988), którą kierował ks. kan. Jerzy Kosz, płyty nagrobne wmurowano w ścianę lewej nawy. Konsekracji po odbudowie dokonał ks. biskup Marian Przykucki, ordynariusz diecezji chełmińskiej, dnia 26 czerwca 1988 r. W kościele zostało utworzone sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej, a dnia 15 października 1989 r. nastąpiła intronizacja kopii obrazu autorstwa ks. Franciszka Znanieckiego. Koronacja obrazu odbyła się dnia 10 maja 1992 r. W lutym 1990 roku „Starej Farze” przywrócono funkcję kościoła parafialnego.